Met deze knop maak je kaaskroketten over datum
Afgelopen week interviewde Alain Caron in BinnensteBuiten een vrouw die plantaardige kaas maakte. In de titelbalk verscheen haar naam, en daaronder stond… ‘plantaardige kaasmaker’.
Ik grinnikte.
De titelbalkschrijver bedoelde ‘plantaardigekaasmaker’, maar door de spatie was ‘plantaardige’ ineens een bijvoeglijk naamwoord geworden en stond er nu dat de vrouw zélf plantaardig was. Als in: een plant. Die kaas maakt.
In het Engels zijn ze er gek op, maar in het Nederlands is een spatie vaak niet nodig. Als meerdere woorden samen één betekenisgeheel vormen, mag je ze aan elkaar plakken.
Doe je dat niet, dan loop je het risico dat de betekenis verandert. Vooral bij drieledige samenstellingen, waarin het eerste woord (plantaardige) iets zegt over het tweede (kaas) en het laatste woord (maker) de boel verbindt, is die kans groot.
Kijk maar:
Een lange afstandsloper moet de hele dag grapjes incasseren over of het koud is daarboven; een langeafstandsloper doet aan marathons.
Zoete aardappelstamppot is stamppot waar suiker of stroop of zo in zit; zoeteaardappelstamppot is stamppot van zoete aardappelen.
Een social mediamanager is een mediamanager die goed is met mensen; een socialmediamanager is iemand die Instagram- en TikTok-content maakt.
En mijn favoriet: oude kaaskroketten zijn kaaskroketten die zeven maanden over datum zijn; oudekaaskroketten zijn kroketten van oude kaas.
Nu geef ik toe: ‘plantaardigekaasmaker’ is nogal een letterbrij. In zo’n geval mag je voor de leesbaarheid een streepje tussen de eerste twee woorden zetten: ‘plantaardige-kaasmaker’.
Maak je een samenstelling met een naam die uit twee of meer delen bestaat, zoals een voor- en achternaam? Dan mag je de spatie(s) wél handhaven. Denk: ‘Harry Potter-boeken’, ‘Frida Kahlo-tentoonstelling’ en ‘New York Times-artikel’.
Ik schreef trouwens al eerder over een kaassituatie die taalkundig gezien niet helemaal goed ging. Daarover lees je hier.
Deze schrijftip verscheen eerder in mijn nieuwsbrief, waarin ik je handvatten geef om beter te leren schrijven en ook nog een hoop glimlachdingen deel.
Klinkt goed? You know what to do.
(klik ⬆)